Drzewa i krzewy na bonsai

Bonsai to tradycyjna japońska sztuka miniaturyzowania drzew. Klasyczne drzewko bonsai rośnie w płaskim, małym pojemniku. Ograniczona pojemność naczynia spowalnia wzrost rośliny, która dodatkowo jest odpowiednio formowana przez cięcie i przyginanie gałązek. W efekcie otrzymuje się roślinę, która pozostaje miniaturą i wyróżnia się niepowtarzalnym, pieczołowicie formowanym pokrojem. 

Produkcja tradycyjnego bonsai trwa co najmniej kilkadziesiąt lat i nigdy się nie kończy. Żywa roślina bowiem cały czas rośnie i wymaga stałej pielęgnacji i ciągłego formowania. 

Na bonsai w zasadzie nadają się wszystkie gatunki, przy czym najbardziej cenione są rośliny długowieczne, trwałe. Fachowiec jest w stanie zminiaturyzować każdą roślinę, o ile rozpocznie pracę nad nią od samej młodości. Proces tworzenia jest żmudny i wymagający, wymaga cierpliwości, dokładności i zaangażowania. 

Bonsai w ogrodzie?

W ogrodach często można spotkać rośliny stylizowane na bonsai. Najczęściej są to rośliny w gruncie lub większych pojemnikach, tylko częściowo zminiaturyzowane, nie można więc w ich przypadku mówić o prawdziwym bonsai. Mają jednak jedną zaletę: nie są tak trudne w ukształtowaniu i utrzymaniu, a na otrzymanie ich satysfakcjonującego wyglądu nie trzeba czekać kilkudziesięciu lat. Stanowią cudną namiastkę japońskiego ogrodu i wprowadzają orientalny klimat. I chociaż nie są typowymi miniaturami, mogą mieć ten sam kształt i pokrój jak tradycyjne bonsai, budząc podobny podziw. 

Jak zrobić drzewko bonsai w ogrodzie?

Najlepszym materiałem wyjściowym do formowania bonsai są rośliny, które mają gruby pień u nasady i nisko się rozgałęziają. Rośliny, które samoistnie się wykrzywiają i rosną nieregularnie, będą łatwiejszym materiałem wyjściowym, niejako same wskazując, w jakim kierunku powinno pójść ich formowanie. Ale także proste drzewka i krzewy dobrze się do tego nadają, zostawiając zupełną dowolność kształtowania. 

Formowanie bonsai polega na usuwaniu niektórych gałązek i skracaniu i odpowiednim przyginaniu innych. Aby nadać drzewku określony kształt, młode pędy należy odpowiednio kształtować. Aby pędy zachowały nadany kształt, usztywnia się je, owijając drucikami i przypinając klamerkami do czasu, aż zdrewnieją. W tym czasie konieczna jest kontrola, czy nie jest potrzebna korekta oraz czy druciki nie wbijają się w korę, raniąc roślinę.

Jak nawozić drzewko bonsai w ogrodzie?

Zbyt szybki wzrost roślin formowanych na bonsai nie jest wskazany, dlatego należy je nawozić oszczędnie. Ważne jest szczególnie ograniczenie azotu, który w największym stopniu odpowiada za przyrost. Nie należy jednak całkowicie zaniechać nawożenia, ponieważ brak składników pokarmowych, a zwłaszcza mikroelementów spowoduje nie tyle zahamowanie wzrostu, co choroby fizjologiczne w tym żółknięcie i opadanie liści. Dobrym rozwiązaniem może być stosowanie nawożenia dolistnego, które dostarczy wszystkich potrzebnych składników, ale nie pobudzi nadmiernie wzrostu. Dotyczy to przede wszystkim roślin rosnących w donicach. 

Drzewka bonsai rosnące w gruncie, wśród innych roślin, mają łatwy dostęp do obecnych w glebie składników pokarmowych w większych ilościach, a ich ograniczenie raczej nie jest możliwe. Tym samym zahamowanie wzrostu może być utrudnione, a miniaturyzacja roślin musi polegać przede wszystkim na odpowiednim cięciu i formowaniu. 

Jakie drzewa i krzewy są najlepsze na bonsai do ogrodu?

Na ogrodowe drzewka w kształcie bonsai najlepiej nadają się odmiany rosnące wolno i łatwo się krzewiące. W przypadku odmian rozmnażanych przez szczepienie powinny to być egzemplarze szczepione nisko, nie wyżej niż 10 cm nad powierzchnią gleby. 

Szczególnie polecamy:

• sosny, a zwłaszcza odmiany sosny Thuberga i sosny drobnokwiatowej, które naturalnie przyjmują nieregularne, wymyślne formy
• jałowce, głównie odmiany jałowca chińskiego lub Pfitzera
• cis pospolity i odmiany o rozłożystym pokroju, np. cis pospolity ‘Aurea Decorta’, cis pospolity ‘Washingtonii’ czy cis pośredni ‘Farmen’
• żywotnik zachodni ‘Bodmeri, ‘Zmatik’, ‘Holoub’ i inne odmiany o nieregularnym pokroju
• karłowe miłorzęby
• klon palmowy i klon Shirasawy
• karłowe odmiany wiązu i brzostownicy
• słabiej rosnące wiśnie ozdobne, np. wiśnia wczesna ‘Kojou-no-mai’
• inne gęsto krzewiące się rośliny o pokroju nieregularnym i asymetrycznym

Formy przypominające bonsai można także wykonać z większych, starszych roślin. Najlepiej, jeśli wyjściowo drzewko lub krzew ma nieregularny, asymetryczny pokrój. Powinno być dość gęste i bogato rozgałęzione, bo wtedy masz możliwość uzyskania dokładnie takiego kształtu, jaki sobie założyłeś. Formowanie polega na wycięciu niektórych, niepasujących gałęzi i rozgałęzień i pozostawienie tylko kilku-kilkunastu izolowanych, ulistnionych gałązek. 

Jak zmienić “wyłysiały” krzew w eleganckie bonsai?

Przycinanie krzewów na kształt bonsai to także szansa dla zaniedbanych drzewek i krzewów iglastych, które straciły igły w głębi korony. Przez dodatkowe przycięcie i wycięcie niektórych konarów oraz ukształtowanie pozostałych gałęzi możesz uzyskać bardzo ciekawą i oryginalną formę o niepowtarzalnym kształcie. Tym sposobem roślina, która wyglądała słabo i szpeciła, może stać się najpiękniejszym i charakterystycznym obiektem Twojego ogrodu.