Rośliny do kompozycji doniczkowych

Możliwość uprawy roślin w doniczkach i innych pojemnikach jest najbardziej istotna, gdy nie masz swojego ogrodu i chcesz stworzyć jego namiastkę na balkonie lub tarasie. Z wykorzystaniem zróżnicowanych i dobrze skomponowanych gatunków i odmian można w ten sposób uzyskać zieloną oazę o wymarzonym charakterze i stylu, która stanie się miejscem wytchnienia, cieszącym oko przez cały rok. I w którą można się zanurzyć, robiąc dosłownie jeden krok z mieszkania. 

Posadzone w ozdobnych doniczkach rośliny sprawdzą się także w ogrodach, jako uzupełnienie roślinności w gruncie. W ten sposób wyróżnia się wyjątkowo dekoracyjne, warte wyeksponowania okazy. Ten sposób ekspozycji roślin jest szczególnie popularny w ogrodach w stylu skandynawskim, nowoczesnym i minimalistycznym. 

Uprawa w donicach to także szansa dla roślin o niepełnej mrozoodporności, których zimowanie w polskim klimacie może być zawodne. Dzięki temu, że rosną one w donicach, jesienią, przed nastaniem mrozów, można je z łatwością przetransportować do chłodnego i jasnego pomieszczenia, np. oranżerii lub oszklonej, nieogrzewanej galerii, gdzie mogą bezpiecznie przetrwać zimę. 

Jakie rośliny do doniczek?

W donicach, skrzyniach, koszach i ozdobnych wiadrach można uprawiać niemal wszystkie rośliny. Silnie rosnące przez kilka pierwszych lat, a karłowe - nawet przez kilkadziesiąt lat. 

Do uprawy w pojemnikach polecamy przede wszystkim rośliny z naszego klimatu, o bardzo dobrej mrozoodporności. Brak konieczności starannego zabezpieczenia na zimę to duży plus, zwłaszcza jeśli roślin jest dużo i rosną w dużym zagęszczeniu. Oferta mrozoodpornych roślin na rynku jest bardzo szeroka i można skomponować bardzo atrakcyjny i niepowtarzalny “ogród balkonowy” bez sięgania po rośliny wrażliwe i egzotyczne. Oczywiście, jeśli jesteś zakochany w roślinie pochodzącej z cieplejszych rejonów, nie musisz jej sobie odmawiać. Po prostu będziesz musiał jesienią o nią zadbać bardziej, niż o pozostałe. Ale łatwiej jest zabezpieczyć kilka cennych rarytasów, niż całą “bazę”, która może się przecież składać nawet z pojedynczych roślin. 

Ogród na balkonie wcale nie musi się ograniczać tylko do roślin bardzo małych. Z powodzeniem możesz uprawiać także większe drzewka i krzewy, które mogą zacienić balkon i nadać mu nieco prywatności. Najlepiej sprawdzą się w tym celu drzewa i krzewy kolumnowe, nie zajmujące zbyt dużo cennej powierzchni.

Do donic i na balkony szczególnie polecamy m.in. następujące wyższe rośliny:

• sosna pospolita ‘Fastigiata’
• sosna czarna ‘Obelisk’, ‘Jula’
• świerk pospolity ‘Cupressina’
• świerk pospolity ‘Aleksandra Fastigiata’
• jałowiec skalny ‘Blue Arrow’
• grab pospolity ‘Dams’, ‘Albert Beeckman’ lub ‘Fastigiata’
• dąb szypułkowy ‘Fastigiasta Koster’
• jarząb turyngski ‘Fastigiata’

Wśród krzewów dorastających do 1-1,5 m w doniczkach dobrze sprawdzają się: 

• sosna górska (kosodrzewina)
• suchodrzew chiński
• pigwowce
• jaśminowiec ‘Mont Blanc’
• żylistek wysmukły i jego odmiany
• wyższe trawy

Do uprawy w donicach szczególnie polecamy karłowe odmiany drzew iglastych, zwłaszcza szczepionych na pniu. Są to nadzwyczaj atrakcyjne formy, dzięki wyższemu szczepieniu dobrze wyeksponowane. Ich wybór jest bardzo szeroki, poniżej podajemy przykładowe odmiany:

• sosna czarna ‘Mari’, 
• sosna czerwona ‘Don Smith’
• sosna górska ‘March’, ‘Ophir’ 
• sosna hakowata ‘Nana’
• sosna gęstokwiatowa ‘Edsal Wood’
• świerk pospolity ‘Formanek’, ‘Dans Dwarf’
• jodła koreańska ‘Pinocchio’, ‘Cis’

W kompozycjach doniczkowych warto uwzględnić także rośliny płożące, które będą stanowić najniższe piętro, a dodatkowo okryją podłoże. W tej roli świetnie sprawdzą się:

• jałowce płożące
• sosna pospolita ‘Slovacja’
• barwinek
• wolno rosnące irgi

Kompozycja z krzewów w donicy?

Rośliny można sadzić do donic pojedynczo, aby podkreślić ich pokrój i wyeksponować wszystkie walory. Można także stworzyć kompozycję, sadząc w jednej dużej donicy lub skrzyni kilka roślin, które nawzajem będą się uzupełniać. Kompozycja będzie kompletna, jeśli znajdzie się w niej kilka pięter. Poniżej przedstawiamy kilka propozycji takich kompozycji:

• drzewko lub krzew kolumnowy, np. sosna czarna ‘Fastigiata’ lub Brzostownica grabolistna 'Verschaffeltii'
• osmantus Burkwooda lub suchodrzew chiński (przycinany w miarę potrzeby)
• okrywający glebę i przewisający poza brzegi doniczki płożący jałowiec, np. jałowiec pospolity ‘Green Carpet’ albo jałowiec płożący ‘Glacier’

albo

• żywotnik zachodni ‘Smaragd’ formowany w kulę
• trzmielina Fortune’a ‘Golden Harlequin’

albo

• liściaste drzewo o kulistym pokroju, zaszczepione na wysokości ok. 1 m, robinia akacjowa ‘Umbraculifera’ lub wiąz górski ‘Nana’
• pięciornik krzewiasty posadzony w tylnej części donicy
• niska trawa, np. kostrzewa sina ‘Eisvogel’ posadzona na frontowej części donicy

Powyżej przedstawione przykłady to jedynie luźne pomysły, które mogą stanowić inspirację. Liczba projektów jest jednak nieograniczona, zależna jedynie od wyobraźni, gustu i ograniczeń przestrzeni. Kompozycja taka może być wartościową i niepowtarzalną ozdobą tarasu, balkonu, otwartego ganku lub podwórka. 

Pnącza do doniczek

W donicach można z powodzeniem uprawiać także pnącza. Jest to szczególnie przydatne na balkonach i tarasach, gdy brakuje dostępu do gruntu. Pnącza porastające barierki lub wspinające się po ścianie wygląda bardzo atrakcyjnie i jest pomysłem na urozmaicenie wyglądu oraz zwiększenie ilości zieleni na ograniczonej powierzchni. 

W tym przypadku nie polecamy pnączy szybko rosnących oraz samodzielnie przytwierdzających się do elewacji, ponieważ mogłoby to się wiązać z nieprzyjemnościami ze strony sąsiadów lub administratora budynku. Najlepsze będą zatem pnącza niezbyt ekspansywne, które łatwo będzie utrzymać “w ryzach”. Roślina nie powinna mieć także przylg, ale podtrzymywać się tylko wokół podpór, które sami jej zapewnimy tj. barierki czy kratki.. Takie warunki spełniają np.:

• aktinidie
• powojniki
• wiciokrzewy
• trzmieliny Fortune’a

Jak zadbać o drzewa i krzewy rosnące w doniczkach?

• wielkość doniczki dopasuj do wielkości rośliny
• w miarę wzrostu rośliny, przesadzaj je do większego pojemnika. Rośliny szybko rosnące trzeba przesadzać do 1-2 lata, a karłowe co 3-4 lata. 
• w przypadku dużych, starych roślin w dużych pojemnikach, których przesadzanie byłoby bardzo trudne, wymień przynajmniej wierzchnią warstwę gleby na świeżą
• regularnie podlewaj, zwłaszcza duże rośliny w małych donicach i rosnące w pełnym słońcu. Ziemia w doniczkach przesycha bardzo szybko, więc latem może być wskazane podlewanie nawet częściej niż raz dziennie. 
• nie zaniedbuj nawożenia. W ograniczonej objętości podłoża, które znajduje się w doniczce, znajduje się ograniczona ilość składników pokarmowych, a roślina nie ma innych źródeł pokarmu
• rośliny rosnące w donicach są bardziej narażone na trudne warunki zimowe. Zabezpiecz zwłaszcza gatunki o niepełnej mrozoodporności
• dbaj o zdrowotność roślin, zwalczając choroby i szkodniki

Jaka ziemia dla drzew i krzewów uprawianych w doniczkach?

Podłoże przeznaczone do uprawy drzew i krzewów w doniczkach powinno być zwięzłe, ale przepuszczalne. W spodniej części donicy powinien znaleźć się drenaż w postaci kamyczków lub kawałków potłuczonej donicy ceramicznej. Pozostała ziemia powinna dobrze zatrzymywać wodę i nie wysychać zbyt szybko. 

Najbardziej korzystne jest podłoże piaszczysto-gliniaste z niewielkim dodatkiem substratu torfowego. Warto także zastosować hydrożel, który chłonąc wodę zapobiega jej zbyt szybkiemu przeciekaniu, ale w miarę potrzeby oddaje ją korzeniom roślin. 

Jakie podłoże dla azalii, różaneczników i inne roślin kwasolubnych uprawianych w doniczkach?

Dla większości roślin najlepsze będzie podłoże o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym. Jedynie rośliny kwasolubne - azalie, różaneczniki, pierisy, wrzosy itp. - wymagają podłoża o niższym odczynie. Ale i w tym przypadku nie polecamy uprawy w samym torfie, który teoretycznie jest dla tych roślin najlepszy. W przypadku roślin w donicach nietrudno o chwilowe przesuszenie podłoża, a sam torf schnie bardzo szybko. Co więcej, raz przesuszony torf bardzo trudno jest ponownie nawodnić. Bardziej korzystne i łatwiejsze w utrzymaniu będzie podłoże złożone z nieodkwaszonego torfu i gliny lub innej ciężkiej ziemi. Jeśli miałoby to spowodować nadmierne podniesienie odczynu torfu, można go skorygować dodając niewielką ilość nawozu zakwaszającego.