Morwa biała to nieszablonowe drzewo ozdobne i użytkowe. Długowieczna roślina, której egzemplarze liczą nawet ponad 200 lat. Jej charakterystyka, najciekawsze odmiany i szeroki wachlarz zastosowań, przyciągną niewątpliwie niejednego miłośnika roślin.
Charakterystyka morwy białej
posiada gęstą, kulistą i rozłożystą koronę, o bardzo charakterystycznych konarach. W polskich warunkach klimatycznych dorasta do 10-15 m. Liście są w zarysie szeroko-jajowate, o długości 6-16 cm. Mają 3-4 różne formy: niektóre są jajowate, sercowate, natomiast inne są nieregularnie powycinane lub klapowane, zaś jeszcze inne niesymetryczne, jak u wiązu. Liście z wierzchu są jasnozielone, nagie, zaś od spodu krótko owłosione. Morwa biała ma 2 rodzaje kwiatów: męskie 4-pręcikowe, z 4 płatkami korony i żeńskie bez okwiatu, z grubymi działkami i jednym słupkiem górnym o nagim znamieniu. Kwitnie od maja do czerwca. Owoc przypomina malinę, jest barwy białej lub białoróżowej. Osadzony jest na długiej, zwisającej szypułce jak wiśnia, ma 2-3 cm długości. Owoce dojrzewają w sierpniu.
Wymagania morwy białej
Morwa jest rośliną odporną na niskie temperatury, szybko regeneruje się po przemarznięciu. Dobrze rośnie na glebach lekkich, kamienistych i piaszczystych, ale najlepiej na glebach żyznych. Wymaga miejsca słonecznego. Dobrze radzi sobie z zanieczyszczonym powietrzem i przycinaniem.
Zastosowanie morwy białej
Odpowiednia do przydomowych ogrodów i parkowych alejek. Polecana na roślinę żywopłotową ze względu na ładne i sporych rozmiarów liście. Dobra na nasadzenia pojedyncze. Owoce nadają się do kuchennych eksperymentów z nalewkami i przetworami.
Odżywcze owoce morwy białej
Owoce morwy białej są jadalne na surowo. Dobrze wybarwione owoce morwy białej można używać do soków, konfitur czy kompotów. Wykorzystuje się je również w robieniu wina. W smaku są słodkie, ale lekko mdłe. Owoce zawierają 22% cukru, kwas jabłkowy i cytrynowy, karoteny, kwas foliowy, witaminy C, E, B, potas.
Przepis na syrop z morwy białej
Składniki: 1 litr soku z owoców morwy, szklanka wody, 800 g cukru, sok z 2 cytryn
Przepis: Cukier zagotować w wodzie. Dolać sok, po czym krótko gotować mieszając z sokiem cytryn. Zdjąć z ognia, po czym gorący syrop nalać do butelek i szczelnie je zamknąć.
Ciekawostki o roślinie
- Liście morwy białej są pokarmem dla jedwabników produkujących cenny jedwab.
- Drewno morwy jest wykorzystywane w przemyśle meblowym.
- Korzeń morwy jest wykorzystywany przeciwbakteryjnie w tradycyjnej medycynie azjatyckiej.
- Owoce wspomagają odchudzanie i leczenie cukrzycy typu II.
- W Tadżykistanie suszone, mielone owoce wykorzystywano do wyrobu słodyczy.
- Uprawiana w Chinach od starożytności.
Popularne odmiany morwy białej
Morwa biała 'Macrophylla'
Inna nazwa tej rośliny to ‘Platanifolia’. W szczególności traktowana jako drzewo ozdobne, którego główną zaletą są bardzo duże, żywozielone liście o trzech - pięciu ostro zakończonych klapach. Jesienią liście nabierają atrakcyjnego, żółtego koloru lub opadają zielone nie zmieniając swojej barwy. ‘Macrophylla’ może dorastać nawet do 15 m wysokości przy 6-8 m szerokości. Przy pomocą łatwego cięcia można uzyskać o wiele niższe drzewko o szerokim, parasolowatym kształcie. Nieliczne kwiaty pojawiają się wiosną. Owoce tej odmiany są czerwone i drobne, pojawiające się tylko w niektórych latach. Są nieco mdłe, ale smaczne i słodkie. Morwa biała ‘Macrophylla’ jest odmianą znaną od dawna. Prawdopodobnie pochodzi z Francji, z początków XIX w.
Dowiedz się więcej o wymaganiach i zastosowaniu
Morwa biała 'Konstantynopol'
Jest to plenna odmiana morwy białej, posiadająca bardzo smaczne i duże owoce o porcelanowobiałej barwie. Drzewko po 10 latach bardzo rzadko przekracza 4 m wysokości. Po wielu latach może osiągnąć 8 m. Posiada bardzo duże atrakcyjne liście o zróżnicowanym kształcie. Na młodych przyrostach są mocno klapowane, a na starszych całobrzegie. Atrakcyjnym atutem rośliny jest żywozielona barwa liści o dużej blaszce liściowej. Pierwsze owoce odmiany 'Konstantynopol' nadają się już do zbiorów w połowie maja. Dojrzewają stopniowo, dzięki czemu okres zbioru może trwać nawet kilka tygodni. Znakomita do uprawy towarowej i do domowego ogródka.
Dowiedz się więcej o wymaganiach i zastosowaniu
Morwa biała 'Pendula'
Niewątpliwie odmiana dekoracyjna o “płaczącym” pokroju. Drzewko posiada parasolowatą koronę o nieregularnym kształcie i długich zwisających gałęziach. Rozrasta się do 2 - 3 m na szerokość oraz 1 -2 m na wysokość. Wszystko zależy od wysokości miejsca szczepienia na pniu. Charakterystyczne są dość duże, klapowane, błyszczące liście, przebarwiające się jesienią na żółto. 'Pendula' owocuje bardzo obficie. Na początku owoce są białe, lecz w miarę dojrzewania stają się czerwone, by na koniec osiągnąć intensywnie czarną barwę.
Dowiedz się więcej o wymaganiach i zastosowaniu
Morwa biała 'Eldorado'
Doskonała odmiana morwy przeznaczona na uprawy plantacyjne. W Polsce plantacje morwy nie są zbyt powszechnie znane. W wielu innych krajach owoce morwy są tak popularne jak u nas jabłka czy gruszki. 'Eldorado' jest odmianą rosnącą dynamicznie. Osiąga typowe dla morwy białej rozmiary, maksymalnie do 6 - 8 m wysokości, po 10 latach może mieć do 4 m wysokości. Rośnie jako drzewo o drobnej budowie ze smukłym pniem lub wielopienny, duży krzew - wszystko zależy od prowadzenia. Ta odmiana rodzi duże owoce o białej barwie. Intensywna biel w połączeniu ze smakiem owoców sprawia, że drzewo jest naprawdę interesującym rarytasem.
Morwa biała to drzewo, które z pewnością niejednemu miłośnikowi roślin umili życie w ogrodzie. Jego walorów użytkowych i ozdobnych jest całkiem sporo, przez co staje się z roku na rok coraz popularniejszym gatunkiem w naszym kraju.
Opracował: Tomasz Bielka