Jabłonie to rośliny wieloletnie, które należą do rodziny różowatych. Występują powszechnie na terenie pasa klimatu umiarkowanego. W samej Europie występuje około 25 dziko rosnących gatunków jabłoni, natomiast na całym świecie może ich być 50. W Polsce przyjęły się jako drzewa wykorzystywane w sadach.
Wygląd rośliny
Jabłonie to drzewa, o charakterystycznej gęstej, gałązkowej koronie na wysokim pniu. Zależnie od odmiany i rodzaju podkładki, owocowe drzewka jabłoni mają zazwyczaj od 4 do 12 m wysokości w dojrzałości.
Popularne odmiany jabłoni
- Antonówka – odmiana jabłoni o zielonożółtych, kruchych i kwaśnych w smaku owocach dojrzewających na początku września. Bardzo wytrzymała na niskie temperatury, mało podatna na choroby. Doskonała jako zapylacz do sadu, a jej owoce są najlepsze do przerobu da dżemy i marmolady.
- Oliwka żółta (Papierówka) – jabłoń dojrzewająca na przełomie lipca i sierpnia. Owoce żółte, słodkie, kruche, nienadające się do przechowywania. Typowa odmiana deserowa, do bezpośredniego spożycia lub na przetwory. Odporna na mróz, nieodporna na choroby.
- Szara Reneta – odmiana późna, dojrzewająca na koniec września, dobra do przechowywania. Jej owoce soczyste i kwaśne, nadające się do suszenia i na przetwory. Wytrzymała na mróz i choroby.
Pochodzenie
Jabłoń to gatunek, który naturalnie powstał ze skrzyżowania dzikich jabłoni kaukaskich – jabłoni niskiej oraz jabłoni dzikiej. Przez człowieka krzyżowany między sobą w celu wydobycia odmian o owocach dużych i smacznych oraz odpornych na niskie i choroby. Rozpowszechniony na prawie całej kuli ziemskiej.
Występowanie jabłoni
Jabłonie występują praktycznie na całej kuli ziemskiej, z wyjątkiem terenów arktycznych.
Jabłoń 'Szara Reneta'
Wymagania i warunki uprawy jabłoni
Jaka ziemia jest najlepsza dla jabłoni?
Jabłonie wolą żyzną glebę wzbogaconą dużą ilością materii organicznej, która zatrzymuje dużo wilgoci wiosną i latem, nie wysycha, ale nie jest także podmokła.
Jakie warunki uprawy są najlepsze dla jabłoni?
Jabłonie preferują ciepłe, słoneczne miejsce, które nie jest zbyt odsłonięte - silny wiatr może zmniejszyć zapylanie przez pszczoły, co prowadzi do słabszego owocowania. Dobrze jest wybierać miejsca, w których drzewa nie będą nadmiernie narażone na wiosenne przygruntowe przymrozki.
Sadzenie jabłoni
Kiedy sadzić jabłoń?
Jabłonie sadzi się jesienią lub wczesną wiosną, w okresie bezlistnym.
Gdzie posadzić jabłoń?
Jabłoń w przydomowej uprawie nadaje się do nasadzenia w każdej części ogrodu. Najlepiej wybierać miejsca osłonięte, ale słoneczne, z lekką i żyzną glebą.
Jak gęsto sadzić jabłoń?
Rozstaw jabłoni zależy od odmiany, siły wzrostu podkładki oraz sposobu prowadzenia drzewa.
Tempo wzrostu jabłoni
Jabłonie należą do roślin szybkorosnących. Są w stanie przyrastać do 60 cm rocznie. Odmiany szczepione na podkładkach skarlających rosną znacznie wolniej.
Jabłoń 'Oliwka żółta'
Kwitnienie jabłoni
Owocowe odmiany jabłoni wytwarzają kwiaty, które mają 5 symetrycznych płatków w kolorze od bieli do jasnego różu. Odmiany ozdobne mogą mieć kwiaty także w bardziej intensywnych kolorach, a także kwiaty pełne.
Kiedy kwitnie jabłoń?
Jabłoń kwitnie na wiosnę, najwcześniejsze odmiany mogą zakwitać w marcu, najpóźniejsze w kwietniu. Kwitnienie następuje przed rozwinięciem liści.
Jak długo kwitnie jabłoń?
Jabłonie kwitną od 7 do 14 dni.
Jak pachnie jabłoń?
Kwiaty jabłoni mają delikatny, lekko słodki zapach, który wabi pszczoły w celu ich zapylenia.
Liście jabłoni
Liście mają 3–10 cm długości, rosną na przemian na gałęziach, są proste i mają ząbkowany brzeg. Mają barwę zieloną, jesienią zmieniają kolor na żółty lub czerwony.
Owoce jabłoni
Owoc jest kulisty, różniący się wielkością w zależności od gatunku i odmiany. Większość dzikich jabłoni posiada owoce o średnicy od 1 do 4 cm, u odmian owocowych – od 10 do 14 cm.
Owoce mają szeroką gamę barw, od szaro-brązowych, przez zielenie, żółcie, róże, czerwienie, aż po burgund. W smaku od kwaśnych przez lekko kwaskowe aż po słodkie. W budowie od chrupkich i soczystych po miękkie i grudkowate.
Pielęgnacja jabłoni
Kiedy przycinać jabłonie?
Najlepszą porą na przycięcie jabłoni jest późna zima lub bardzo wczesna wiosna, zanim zacznie się nowy wzrost. Drzewo przechodzi w stan uśpienia po zrzuceniu liści a przed wypuszczeniem nowych pąków.
Jak ciąć jabłoń?
W trakcie cięcia należy przede wszystkim usuwać pędy chore, słabe i krzyżujące się oraz po prostu nazbyt liczne. Celem takiego cięcia jest rozluźnienie korony i zmniejszenie liczby gałęzi, dzięki czemu roślina wytworzy mniej owoców, ale będą one większe, lepiej wybarwione i smaczniejsze.
Cięcie formujące ma na celu uzyskanie korony o określonym kształcie. Kształt i wielkość korony wpływa na ilość i wielkość owoców oraz na sposób prowadzenia prac pielęgnacyjnych.
Podlewanie jabłoni
Zapotrzebowanie na wodę jabłoni zależy od opadów. W przypadku dorosłego drzewa nie trzeba go podlewać, chyba że przez dłuższy czas nie występują opady. Drzewa świeżo posadzone, w pierwszym sezonie wegetacyjnym, mogą potrzebować nieco więcej wody.
Nawożenie jabłoni
Rosnące i owocujące drzewo potrzebuje stałego dostępu do składników pokarmowych, dlatego nie należy zaniedbywać jego nawożenia. Skuteczne jest zarówno nawożenie organiczne (kompost, dobrze rozłożony obornik) jak i mineralne.
Przesadzanie jabłoni
Jabłoni nie powinno się przesadzać.
System korzeniowy jabłoni
Korzenie jabłoni składają się z głębokiego korzenia palowego i licznych korzeni bocznych. Drobne korzenie rozwijają się z korzeni bocznych, aby pobierać wodę i składniki odżywcze z gleby w pobliżu powierzchni. Podczas suszy korzeń palowy jest w stanie osiągnąć głębokie rezerwy wilgoci, aby utrzymać odpowiednie nawilżenie.
Jabłoń 'Antonówka'
Jakie odmiany jabłoni do ogrodu?
Wybór odpowiedniej odmiany jabłoni do ogrodu zależy od naszych preferencji, powinniśmy wybierać odmiany, których owoce lubimy najbardziej.
Najczęstsze pytania dotyczące uprawy jabłoni
Jak szczepić jabłonie?
Szczepienie jabłoni na pniach prowadzi się wczesną wiosną – od marca do kwietnia. Zrazy – czyli pędy, które będziemy szczepić, powinny mieć minimum 8 mm grubości i 30 cm długości. Zrazy nacinamy pod skosem a następnie łączymy z podkładką również naciętą pod skosem i zabezpieczamy specjalną taśmą.
Dlaczego jabłoń nie owocuje?
Przyczyn może być wiele. Na niektóre z nich, takie jak np. odpowiednie warunki atmosferyczne, nie mamy wpływu. W grę może także wchodzić choroba drzewa, lub brak zapylaczy w pobliżu. Przyczyną może być także uszkodzenie pąków przez wiosenne przymrozki lub przenawożenie drzew azotem.
Dlaczego jabłoń zrzuca jabłka?
Zrzucanie przez jabłoń zawiązkó, a później niedojrzałych owoców, to proces naturalny - roślina nie jest w stanie wykarmić wszystkich. By częściowo zapobiec temu zjawisku, wiosną można zastosować przerzedzanie zawiązków tj. oberwać najsłabsze i najmniejsze owoce, pozostawiając te najzdrowsze i największe nie gęściej niż 12-15 cm od siebie.