Berberysy to jedne z bardziej kolorowych krzewów do ogrodu. Malowniczy pokrój i drobne liście czerwone, żółte, zielone lub pstre lub w kolorze jasnej zieleni, sprawiają, że berberysy są chętnie wybierane jako całoroczna ozdoba. Krzewy najpiękniej wyglądają jesienią, kiedy to obsypane są drobnymi owocami, chętnie zjadanymi przez ptaki.
Wygląd rośliny
Krzewy są niewielkie i niezbyt rozłożyste. Drobne kwiaty berberysu w kolorze pomarańczowym lub żółtym skutecznie wabią owady. Owoce berberysu są kwaśne w smaku, z powodu czego kiedyś w Polsce berberys nazywany był kwaśnicą.
Pochodzenie berberysu
Berberys znany jest od wielu lat. Został nazwany przez Linneusza, który sądził, że miejscem pochodzenia rośliny jest Afryka. Nazwa „Berberis” pochodzi więc od północnoafrykańskiego plemienia Berberów.
Popularne odmiany berberysu
Berberys ma wiele odmian. Do najpopularniejszych należą:
- Berberys Thunberga 'Green Ornament' – charakterystyczny krzew o kulistym pokroju. Ma jasnozielone liście, które jesienią zmieniają barwę na czerwoną. Polecany jest do sadzenia w ogrodach, jak i przestrzeniach zieleni publicznej.
- Berberys Thunberga 'Rosetta' – krzew ciernisty o charakterystycznych różowo-purpurowych liściach. Polecany do zestawień kolorystycznych w grupach krzewów lub pojedynczo w przydomowych ogródkach.
- Berberys pośredni 'Red jewel' – częściowo zimozielona odmiana berberysu. Ma skórzaste, metaliczne liście o zielono-purpurowej barwie.
Występowanie berberysu
Berberysy można spotkać niemal na całym świecie – w Europie, Azji, Afryce i Ameryce. Berberys nie jest bardzo wymagającym krzewem, można więc bez problemu sadzić go również w Polsce. Jedynie zimozielone odmiany są mniej odporne na mróz, należy więc je okrywać na zimę.
Berberys Thunberga 'Atropurpurea'
Wymagania środowiskowe dla rośliny
Jak wspomniano wyżej, berberysy nie są najbardziej wymagającymi roślinami.
Jaka ziemia dla berberysów?
Większość odmian berberysu jest odporna na suszę i nie potrzebuje urodzajnej gleby. Wystarczy przepuszczalne podłoże o lekko kwaśnym odczynie. Dobrze czują się w miejscu nasłonecznionym, można sadzić je również w półcieniu. Mniejsza ilość słońca powoduje jedynie, że liście są nieco mniej kolorowe. Berberys ma mocny system korzeniowy, więc bardzo dobrze radzi sobie w trudnych warunkach glebowych. Miniaturowe odmiany najlepiej rozwijają się natomiast na glebie umiarkowanie żyznej.
Jakie warunki uprawy dla berberysów?
Berbersy zwykle używane są jako element ozdobny do skalniaków i rabat. Dobrze sprawdzają się również jako żywopłoty. Efektownie prezentują się zarówno sadzone pojedynczo, jak i grupach.
Sadzenie berberysu
Najlepszą porą na sadzenie berberysu jest okres spoczynku wegetacyjnego, czyli od września do końca listopada lub od marca do końca kwietnia. Jeśli jednak decydujesz się na posadzenie sadzonek ukorzenionych w pojemnikach, możesz robić to o każdej porze roku.
Gdzie posadzić berberys?
Ważne, aby miejsce, w którym chcesz posadzić berberys, było dokładnie oczyszczone z chwastów. Warto rozważyć umieszczenie wokół posadzonych berberysów pięciocentymetrowej warstwy ściółki, która utrzyma wilgotność gleby i zapobiegnie wyrastaniu chwastów.
Jak gęsto sadzić berberys?
Gęstość sadzenia zależy od docelowej wielkości rośliny i oczekiwanego efektu. Berberys w formie żywopłotu należy sadzić co 20-30 cm.
Tempo wzrostu berberysu
Berberys zwykle osiąga zwykle wysokość od 30 cm do 4 m, w zależności od gatunku i odmiany. Niższe, bardziej rozłożyste odmiany osiągają najczęściej wysokość do 2 metrów.
Berberys Thunberga 'Atropurpurea'
Kwitnienie berberysu
Berberys kwitnie w okresie wiosenno-letnim, czyli w maju-czerwcu przez około dwa tygodnie. Po przekwitnięciu na krzewie pojawiają się czerwone owoce, które są ozdobą aż do zimy.
Jak pachnie berberys?
Kwitnący berberys ma raczej nieprzyjemny zapach. Dla wielu osób zapach jest uciążliwy, warto jednak nie ciąć berberysów zbyt mocno i pozwolić im zakwitnąć, stanowią one bowiem jedne z najlepszych i najłatwiej dostępnych dla pszczół źródeł nektaru.
Liście berberysu
Liście berberysu to prawdziwa uczta dla oczu! Najwięcej kolorów mają berberysy zrzucające liście na zimę. Kolorystyka jest bardzo bogata – od zieleni aż do ciemnego fioletu. Większość krzewów utrzymuje liście do późnej jesieni. Liście, zanim opadną, bajecznie się przebarwiają.
Owoce berberysu
Owoce berberysu są małe, ale bardzo dekoracyjne. Gatunki gubiące liście posiadają czerwone owoce, natomiast krzewy o liściach zimotrwałych mają owoce w odcieniu granatu. Owoce berberysu są uwielbiane przez ptaki. Mają też właściwości zdrowotne – podnoszą odporność na infekcje, poprawiają przemianę materii i działają przeciwgorączkowo. Zawierają dużo witaminy C, E i karotenu.
Pielęgnacja berberysu
Berberys nie jest krzewem trudnym w pielęgnacji.
Kiedy przycinać berberys?
Berberysy bardzo dobrze reagują na podcinanie. Z tego powodu są bardzo często wybierane jako podstawowa roślina do formowanego żywopłotu. Warto przycinać berberysy przynajmniej dwa razy w roku. Pierwsze cięcie wykonujemy wczesną wiosną, a drugie latem, po kwitnieniu.
Jak ciąć berberys?
Berberys należy podcinać odpowiednim sektorem. Pielęgnacyje cięcie berberysu polega na usuwaniu połamanych lub przemarzniętych pędów.
Podlewanie berberysu
Regularne podlewanie berberysu nie jest konieczne. Jedynie berberysy uprawiane w pojemnikach należy regularnie nawadniać. Młodym krzewom wystarczy umiarkowane podlewanie od czasu do czasu, starszym – tylko w czasie suszy. Nie zaleca się podawania wody na liście.
Nawożenie berberysu
Nawożenie berberysu nie jest konieczne, jeśli jednak zdecydujesz się to zrobić, najlepiej nawozić krzewy na przełomie kwietnia i maja. Najlepiej używać nawozu wieloskładnikowego do krzewów kwitnących.
Przesadzanie berberysu
Berberys należy do roślin, które dobrze znoszą przesadzanie. Szybko adaptują się do nowego miejsca. Krzewy najlepiej przesadzać w październiku, zaraz po tym, gdy opadną liście. Młode i niewielkie drzewka można przesadzać również wiosną.
Przekwitanie
Kiedy kwiaty berberysu przekwitają, na ich miejsce pojawiają się zielone owoce. Jesienią zmieniają one kolor na czerwony i często pozostają na krzewie całą zimę.
Berberys Thunberga 'Orange Beskid'
Jakie odmiany berberysu do ogrodu?
Berberys świetnie nadaje się jako krzew dekoracyjny do ogrodu. Ogromnym plusem są również jego małe wymagania uprawowe. W ogrodach najczęściej sadzony jest berberys Thunberga. Chętnie wybieranym berberysem ogrodowym jest też berberys zimozielony, który jest piękną ozdobą ogrodu przez cały rok, powinien być jednak sadzony raczej w cieplejszych regionach kraju.
Najczęstsze pytania dotyczące uprawy
Czy owoce berberysu są trujące?
Berberys jest uważany za jedną z mniej bezpiecznych roślin ogrodowych. Jeśli chcesz zbierać owoce berberysu na własny użytek, pamiętaj, że tylko owoce berberysu zwyczajnego są jadalne. Owoce innych gatunków mogą być trujące.
Dlaczego berberys usycha?
Berberys ze względu na to, że jest rośliną łatwą w uprawie, rzadko usycha. Jeśli tak się dzieje, może być to skutek złego nawożenia, równie dobrze jednak może być to kwestia gleby, w której posadzone jest drzewko. Berberys czasem buntuje się, gdy jest posadzony w wilgotnej, ciężkiej i gliniastej glebie.