Platan - Platanus

Rodzaj platan (Platanus) obejmuje kilka gatunków, które występują przede wszystkim w Ameryce, ale także w Europie i Azji. W Polsce najczęściej uprawiany jest gatunek mieszańcowy - platan klonolistny (P. acerifolia = P. hispanica). 

Jak wygląda platan?

Wszystkie gatunki platanów są do siebie dość podobne. Są to duże drzewa, dorastające do 20-50 m wysokości, o szerokiej, rozłożystej, zaokrąglonej koronie. Szczególnie duże korony wytwarzają platany rosnące samotnie, np. jako samotniki w parku.
Charakterystyczną cechą platanów jest ich kora, która łuszczy się łaciato. Odrywające się niewielkie łatki o nieregularnym kształcie odsłaniają głębsze warstwy kory w kolorze brązu, różnych odcieni zieleni, a nawet żółci. Mozaika kolorów na pniu platana wygląda bardzo interesująco, a szczególnie widoczna jest w okresie bezlistnym.
Liście platanów przypominają liście klonu pospolitego: są szerokie i składają się z kilku ostro zakończonych klap. Kwiaty platana mają kulisty, główkowy kształt i zwisają na krótkich szypułkach. Nie są zbyt widoczne wśród rozwijających się liści. Atrakcyjnie wyglądają natomiast owoce platanów, także kuliste, ale znajdujące się po kilka (najczęściej 2-3) na długich, zwisających szypułkach. Owoce pozostają na drzewach jeszcze co najmniej kilka tygodni po opadnięciu liści i stanowią bardzo oryginalną ozdobę bezlistnych platanów. 

Jakie wymagania ma platan?

Jako duże, szybko rosnące i głęboko korzeniące się drzewo, platan wymaga gleb głębokich i zasobnych. Preferuje podłoże piaszczysto gliniaste, średnio zwięzłe i przepuszczalne o odczynie lekko kwaśnym do obojętnego. Młode platany nie są w pełni mrozoodporne, dlatego należy je sadzić na stanowiskach ciepłych i osłoniętych, słonecznych lub lekko tylko zacienionych. Platany, zwłaszcza młode, mają dość duże wymagania wodne i mogą wymagać podlewania w czasie bezdeszczowych okresów.
Platany bardzo dobrze znoszą przycinanie, można je ogławiać, by nie osiągnęły zbyt dużych rozmiarów, albo podkrzesywać, aby uzyskać dłuższy pień i wyżej umieszczoną koronę. 

Gdzie można sadzić platany?

Platany to duże drzewa, są polecane przede wszystkim do parków i na wolne przestrzenie, zwłaszcza jako samotniki. W tej roli sprawdzą się także w dużych ogrodach przydomowych. Są doskonałymi drzewami alejowymi, do nasadzeń wzdłuż chodników i deptaków, nad którymi stworzą chłodny, przyjemny cień. 

Najczęściej uprawiane gatunki platanów:

Platan klonolistny (Platanus xacerifolia) - gatunek mieszańcowy, najpopularniejszy w Polsce, uprawiany od wielu lat. Najstarsze i największe w Polsce platany mają wysokość ponad 35 m i obwód przekraczający 10 m. Ze względu na coraz łagodniejsze zimy, uprawa platana klonolistnego jest możliwa na coraz większym obszarze kraju. 

Platan wschodni (P. orientalis) pochodzi z południowej i wschodniej Europy i wyróżnia się liśćmi z mocno powcinanymi klapami.

Platan zachodni (P. occidentalis) pochodzi z USA, ma liście o słabiej zaznaczonych klapach

Platan klonolistny ‘Fastigiata’ wyróżnia się pokrojem kolumnowym

Platan klonolistny ‘Alphen’s Globe’ - odmiana o kulistej, zwartej koronie. Rośnie powoli i dorasta do 6 m wysokości