Pigwowiec - Chaenomeles

Pięknie kwitnący krzew ozdobny, a przy tym owocowy, rodzący aromatyczne owoce. Naturalnie rośnie w Azji wschodniej i dzieli się na 4 gatunki. W uprawie znany niemal na całym świecie, poza podstawowymi gatunkami uprawiane są liczne gatunki mieszańcowe oraz odmiany. 

Jak wygląda pigwowiec?

Pigwowiec jest krzewem liściastym, w Polsce gubiącym liście na zimę. Dorasta maksymalnie do 2-3 m wysokości, ale niektóre odmiany są znacznie niższe. Pędy wzniesione, twarde, krzyżujące się, zwykle z cierniami, chociaż znane są też odmiany bezcierniowe. Liście pojedyncze, zaokrąglone, skórzaste, błyszczące, z charakterystycznymi, nerkowatymi przylistkami. 

Jak kwitnie pigwowiec?

Pigwowiec kwitnie wczesną wiosną, bardzo obficie i jest wtedy niezwykle ozdobny. Termin kwitnienia pigwowców przypada na przełom marca i kwietnia, jeszcze przed rozwojem liści. Krzewy bardzo często powtarzają kwitnienie, zdarza się także, że zakwitają w czasie cieplejszych, zimowych dni. Kwiaty pigwowca mogą być w różnych kolorach, od białego poprzez różowy i łososiowy do prawie czerwonego. U wielu odmian kwiaty są pełne, co dodatkowo podnosi atrakcyjność kwitnącego krzewu. Kwiaty mają krótkie szypułki, przez co wyglądają, jakby siedziały na pędach lub wręcz je oblebiały. 

Jakie owoce ma pigwowiec?

Owoce pigwowca są nieduże, kuliste, zielone, czasem z nieregularnym, przypominającym plamki rumieńcem. Owoce są twarde, ale bardzo pachnące, doskonałe na przetwory.

Dojrzewają jesienią i długo nie opadają. Są siedzące lub umieszczone na króciutkich szypułkach i wyglądają na przyklejone do pędów i mocno ściśnięte, ponieważ występują w dużym zagęszczeniu i dużej ilości. 

Jakie wymagania ma pigwowiec?

Pigwowce nie są w pełni mrozoodporne i zdarza im się podmarzać w czasie mroźnych zim, mimo to są uważane za krzewy “żelazne”, możliwe do uprawy w każdych warunkach. Po ewentualnych uszkodzeniach mrozowych zwykle odbija z najniższych części pędów i szybko odrasta. Preferuje gleby żyzne i umiarkowanie wilgotne, ale na piaszczystym, łatwo przesychającym podłożu rośnie tylko trochę słabiej. Lubi gleby wapienne. Wymaga stanowiska słonecznego. 

Korzenie pigwowców są dość wrażliwe na mechaniczne uszkodzenia, a system korzeniowy jest płytki. Dlatego pigwowiec źle znosi przesadzanie, a nawet uprawki wierzchniej warstwy gleby czy mocniej rosnące chwasty. Najlepszym rozwiązaniem w uprawie pigwowców jest ściółkowanie ziemi.

Jakie zastosowanie ma pigwowiec?

Pigwowce są bardzo wdzięcznymi krzewami ozdobnymi, chętnie sadzonymi w ogrodach przydomowych, w parkach i przy ulicach i chodnikach. Są doskonałe na niewysokie żywopłoty obronne - ze względu na plątaninę gałęzi i ciernie, pigwowce są bardzo trudne do sforsowania. Dodatkowym atutem pigwowców, obok widowiskowych kwiatów, są jadalne owoce. 

Owoce pigwowca, chociaż zbyt twarde do jedzenia na świeżo, są znakomite na syropy i nalewki, a nawet na kompoty i konfitury. Chętnie są dodawane do przetworów z innych owoców, jako aromatyzujący dodatek. 

Czym różni się pigwowiec od pigwy? 

Pigwowiec bywa mylony z pigwą. Rzeczywiście, obydwa gatunki rodzą twarde i aromatyczne owoce, z których można robić wonne przetwory. Ale na tym podobieństwa się kończą. 

Pigwowiec to krzew kwitnący bardzo wczesną wiosną o barwnych kwiatach i siedzących, drobnych owocach. 

Pigwa to drzewo dorastające do 4-6 m wysokości, które kwitnie w maju i ma duże, białe kwiaty. Owoce pigwy są duże, po dojrzeniu mają żółty kolor i gruszkowy lub jabłkowaty kształt. 

Gatunki i odmiany pigwowców najczęściej uprawiane w Polsce:

Pigwowiec japoński (Ch. japonica) - dorasta do 1-2 m wysokości, kwiaty pomarańczowoczerwone.

Pigwowiec japoński ‘Cido’ - bezkolcowa odmiana o dużych, żółtych owocach i pomarańczowych, pojedynczych kwiatach. Osiąga ok. 1 m wysokości. 

Pigwowiec wspaniały = Pigwowiec pośredni (Ch. superba) - gatunek mieszańcowy, powstały ze skrzyżowania dwóch gatunków. Kwitnie na czerwono. Zwykle dorasta do 1,5-2 m, odmiany często są niższe. 

Pigwowiec pośredni ‘Clementine’ wyróżnia się pokładającymi się pędami, które nadają krzewowi lekko płożący pokrój. Dorasta do 1,5 m wysokości, a jego kwiaty mają delikatny, jasnoczerwony pokrój

Pigwowiec pośredni ‘Nicoline’ - pokładający się krzew o dużych, szkarłatnych kwiatach

Pigwowiec pośredni ‘Jet Trail’ kwitnie w kolorze kremowobiałym

Pigwoiwec pośredni ‘Orange Trail’ kwitnie na pomarańczowo

Pigwoiwec pośredni ‘Pink Trail’ ma kwiaty różowe

Pigwowiec pośredni ‘Red Trail’ - kwiaty intensywnie czerwone

Pigwowiec pośredni ‘Mango Storm’ wyróżnia się brakiem cierni. Kwiaty pomarańczowoczerwone, półpełne, duże. Dorasta do 2 m. Nie owocuje

Pigwowiec pośredni ‘Orange Storm’ - odmiana bezcierniowa o pełnych, pomarańczowoczerwonych kwiatach. Nie owocuje. 

Pigwowiec okazały (Ch. speciosa) - dorasta do 2,5 m. Kwitnie obficie, kwiaty jasnoróżowe. Owoce stosunkowo duże.

Pigwowiec okazały ‘Geisha Girl’ - odmiana o łososiowych, pastelowych, półpełnych kwiatach. Dorasta do 1,5-2 m wysokości.

Pigwowiec katajski (Ch. cathayensis) - rośnie drzewiasto i dorasta do 6 m. Ma bardzo duże kolce i duże owoce. 

Pigwowiec ‘Friesdorfer’ o kwiatach jaskrawo czerwonych. 

Pigwowiec chiński (Pseudocydonia chinensis) - w zasadzie nie należy do rodzaju “pigwowiec”, ponieważ jego łacińska nazwa to Pseudocydonia, a nie Chaenomeles. W Polsce przyjął się jednak pod nazwą pigwowiec. Jest to drzewo dorastające do 6 m wysokości, Jest ozdobny pod każdym względem: ma barwną korę i błyszczące liście, które jesienią spektakularnie się przebarwiają. Wydaje piękne i miło kwitnące kwiaty oraz duże, atrakcyjne i przydatne w kuchni owoce.