Paulownia - Paulownia

Paulownie to niezwykle szybko rosnące i bardzo żywotne drzewa, które na swoich naturalnych stanowiskach (Azja wschodnia) mogą dorastać do 20 m wysokości. W Polsce rzadko spotyka się egzemplarze przekraczające 10 m. Ze względu na szybki przyrost drewna paulownie, a zwłaszcza mieszaniec międzygatunkowy o nazwie Oxytree (drzewo tlenowe) bywają uznawane za najlepszy materiał do produkcji wysokogatunkowego drewna w stosunkowo krótkim czasie. 

Paulownia w języku polskim zwykle występuje pod swoją łacińską nazwą, czyli właśnie jako paulownia. Można jednak spotkać się także z jej spolszczoną nazwą tzn. pawłownia. 

Jak wygląda paulownia?

Paulowanie to duże, mocno rosnące drzewa o grubych pniach i zwykle słabo rozgałęzionej koronie. Wyróżniają się bardzo dużymi liśćmi o sercowatym obrysie z delikatnie zaznaczonymi klapami. Liście paulowni mogą przypominać kształt liści surmii (katalpy). 

Jak kwitnie paulownia?

Dzwonkowate, zwykle fioletowe (rzadziej różowe lub białe), dość duże kwiaty paulowni są zebrane w bardzo duże, ale luźne, wiechowate kwiatostany zlokalizowane na końcach pędów. Paulownia kwitnie bardzo okazale, ale ponieważ jej pąki kwiatowe powstają w poprzednim roku i są wrażliwe na mróz, jej kwitnienie może być zawodne, zwłaszcza w chłodniejszych rejonach Polski.

Jakie wymagania ma paulownia?

Ze względu na szybki wzrost, paulownia ma bardzo duże wymagania pokarmowe i wodne. Wymaga gleb głębokich, żyznych i bardzo zasobnych, ewentualnie bardzo starannego i intensywnego nawożenia dostarczającego roślinie wszystkich potrzebnych makro- i mikroelementów w odpowiednich ilościach. Do wzrostu potrzebuje także dużych ilości wody, źle znosi okresy suszy.

Czy paulownia zimuje w Polsce?

Paulownia pochodzi z rejonów o ciepłym klimacie. Młode rośliny wymagają okrywania w całej Polsce, natomiast starsze bezproblemowo zimują tylko w zachodniej części kraju. 

Paulownia jest jednak bardzo żywotna. Starsze, dobrze przekorzenione okazy prawie zawsze przeżywają nawet mroźne zimy. W czasie mrozów zwykle dochodzi do przemarznięcia najdelikatniejszych, młodych, niezdrewniałych pędów. Duże mrozy mogą uszkadzać także starsze gałęzie i konary, a nawet pień. Ale nawet wtedy roślina przeżywa i wiosną wypuszcza nowe pędy z szyjki korzeniowej. W takim wypadku jednak paulownia nie będzie miała formy jednopniowego, okazałego drzewa, ale wielopniowego, bujnie rosnącego krzewu. Nie da się ukryć, że to także jest bardzo atrakcyjna postać paulowni, zwłaszcza że pędy odrostowe rosną wyjątkowo mocno i szybko (nawet do 3-4 m w czasie sezonu!), a liście na nich mogą osiągać spektakularne rozmiary. 

Zastosowanie paulowni

Paulownia to wyjątkowo drzewo, które może stać się nietuzinkową ozdobą dużego ogrodu, zwłaszcza w obliczu coraz mniej mroźnych zim. Posadzona w odpowiednim miejscu ma szansę szybko osiągnąć kilka metrów wysokości, stając się najwyższym elementem ogrodu, dając przy tym głęboki, chłodny cień, idealny do postawienia w nim ławeczki. Paulownie nienarażone na zbyt niskie temperatury dodatkowo przepięknie i bardzo obficie kwitną.  W mniej korzystnych warunkach możliwe jest uzyskanie bujnie rosnącego krzewu o wyjątkowo dużych liściach, któremu także nie można odmówić uroku. 

Zastosowanie paulowni, a zwłaszcza drzewa tlenowego (Oxytree) jako rośliny dostarczającej w krótkim czasie dużych ilości biomasy rodzi wątpliwości, ponieważ w warunkach naszego klimatu paulownie nie są niezawodne. Ich intensywny wzrost i duże zagęszczenie, typowe dla plantacji,  wiąże się także z dużymi potrzebami wodnymi i pokarmowymi, co wymaga bardzo intensywnego nawożenia i podlewania, zaspokajającego te potrzeby. Zaniedbanie tych czynności sprawi, że rosnące drzewa szybko wykorzystają obecne w glebie składniki, doprowadzając do wyjałowienia i nadmiernego wysuszenia gleby. 

Gatunki paulowni

Na terenie Polski, pod warunkiem wyboru odpowiedniego stanowiska i zabezpieczania w młodym wieku, można uprawiać następujące gatunki paulowni:

Paulownia puszysta (Paulownia tomentosa) znana także pod nazwą paulownia cesarska - najbardziej odporny gatunek paulowni

Paulownia Fortunego (Paulownia fortunei) dorasta w Polsce do 10 m i ma kwiaty w kolorze różowo-białym

Paulownia surmiolistna (Paulownia catalpifolia) jest gatunkiem o najwolniejszym tempie wzrostu.