Orszelina - Clethra

Rodzaj orszelina (Clethra) obejmuje kilkadziesiąt gatunków drzew i krzewów, występujących głównie w obydwu Amerykach, ale także w Azji i na Maderze. 

Jak wygląda orszelina?

Orszeliny wykazują duże zróżnicowanie pomiędzy gatunkami. Są wśród nich kilkunastometrowe drzewa i niskie krzewy, są rośliny zimozielone i zrzucające liście na zimę. 

W Europie, a także w Polsce uprawiany jest tylko jeden gatunek, który charakteryzuje się najwyższą mrozoodpornością. Jest to orszelina olcholistna (Clethra alnifolia).

Orszelina olcholistna jest krzewem dorastającym do 1-2 m wysokości. Ma zaokrąglony, zwarty i gęsto ulistniony pokrój. Liście o kształcie podobnym do liści olszy - pojedyncze, jajowate lub podłożne z ostro zakończonym wierzchołkiem i ząbkowanym brzegiem. Jesienią liście orszeliny olcholistnej przebarwiają się na jaskrawo żółty, radosny kolor. 

Jak kwitnie orszelina?

Kwiaty orszeliny olcholistnej są drobniutkie, ale zebrane w okazałe, wzniesione, smukłe, puszyste kłosy. Zwykle są białe lub lekko zaróżowione, u odmian mogą być też różowe. Pięknie pachną i są miododajne, wabią liczne motyle i pszczoły. Orszelina olcholistna zaczyna kwitnąć w połowie lata i kwitnie aż do jesieni.  

Jakie wymagania ma orszelina?

Naturalne stanowiska orszeliny to mokradła i wilgotne lasy. Dlatego orszelina olcholistna najlepiej rośnie na stanowiskach wilgotnych i mokrych, o niskim pH. Najlepiej rośnie w półcieniu, ale znosi nawet głęboki cień, a także stanowisko słoneczne, pod warunkiem dużej i stałej wilgotności gleby. 

Wymaga stanowisk osłoniętych od wiatru, ponieważ jej mrozoodporność nie jest pełna, zwłaszcza w pierwszych latach po posadzeniu. Po ewentualnym przemarznięciu jednak zwykle szybko regeneruje. 

Rozrasta się przez odrosty korzeniowe i może się szybko rozrastać, więc w małych ogrodach może wymagać kontroli i usuwania odrostów.  

Zastosowanie orszeliny

Mało znany i bardzo rzadki w Polsce krzew, co czyni go szczególnie cenionym przez kolekcjonerów. Z powodzeniem może jednak rosnąć w ogrodzie nawet początkującego ogrodnika, zwłaszcza jeśli ogród jest wilgotny i cienisty. 

Orszelina olcholistna (Clethra alnifolia) sprawdzi się w ogrodach przydomowych, ale także w parkach i ogrodach leśnych. W dużych ogrodach może tworzyć malownicze, półdzikie, ale obficie kwitnące zarośla. W mniejszych ogrodach wymaga kontroli i przycinania i bardzo dobrze prezentuje się jako samotnik, w kompozycji lub jako półformalny żywopłot. Doskonała do nasadzeń w okolicach pasieki. 

Gatunki i odmiany orszeliny:

Orszelina olcholistna - dorasta do 2 m, kwiaty białe

Orszelina olcholistna ‘Hummingbird’ - karłowa odmiana, dorastająca do 1,2 m wysokości. Kwiaty kremowe

Orszelina olcholistna ‘Pink Spire’ wyróżnia się różowymi, puszystymi kwiatostanami. Dorasta do 1,5-1,8 m

Orszelina olcholistna ‘Ruby Spice’ o kwiatach różowych. Docelowa wysokość to 1,5-2 m. 

Orszelina zaostrzona (Clethra acuminata) dorasta do 6 m, kwiaty pachnące i miododajne. Zbyt wrażliwa na uprawę w Polsce

Orszelina drzewiasta - drzewo konwaliowe (Clethra arborea) - zimozielone drzewo dorastające do 6 m, o niezwykle pięknych, białych, dzwonkowatych kwiatach. Niestety, nie nadaje się do uprawy w gruncie.