Morwa - Morus

Chociaż naturalnie nie występują w Europie, morwy (Morus) są na Starym Kontynencie uprawiane od setek lat. Morwa jest u nas uznawana przede wszystkim za drzewo owocowe i ozdobne, dostarczające bardzo wartościowych i zdrowych owoców. W Chinach, skąd pochodzi większość gatunków morwy, są one traktowane przede wszystkim jako źródło liści, stanowiących pokarm dla produkujących jedwab larw jedwabnika.

Jak wygląda morwa?

Morwa występuje w kilkunastu gatunkach, które jednak nie różnią się istotnie wyglądem. Są to duże drzewa, dorastające nawet do 20 m, o stożkowatej, szerokiej koronie. Liście morwy są sezonowe tzn. opadają na zimę. Są zielone, a ich kształt jest zmienny: mogą być całobrzegie lub w różnym stopniu klapowane.

Jak kwitnie i owocuje morwa?

Morwa jest drzewem jednopiennym, ale rozdzielnopłciowym; kwiaty żeńskie i męskie występują na jednym egzemplarzu. Kwiaty nie mają dużej wartości ozdobnej.
Owoce morwy (a właściwie owocostany, złożone z pojedynczych, drobnych niełupek) kształtem przypominają jeżyny lub maliny, mogą mieć kolor biały, czerwony lub granatowy, niemal czarny. Co ciekawe, kolor owoców nie zawsze pokrywa się z nazwą gatunku morwy, ponieważ niektóre odmiany morwy białej mogą mieć owoce o barwie czerwonej lub czarnej.

Jakie wymagania ma morwa?

Morwa wymaga stanowiska osłoniętego od wiatrów i zacisznego, najlepiej w pełnym słońcu. Odpowiednia dla niej jest gleba piaszczysto-gliniasta, wilgotna, ale nie podmokła. Starsze rośliny bez problemu znoszą nawet dłuższy okres suszy. Nie jest wymagająca w uprawie, nie wymaga specjalnego cięcia. Wskazane jest sanitarne, wiosenne cięcie morwy, polegające na usuwaniu suchych końcówek gałązek. Zimowe zasychanie lub przemarzanie niezdrewniałych końcówek pędów morwy jest w naszym klimacie normalne i nie wpływa na kondycję rośliny.

Jakie są gatunki i odmiany morwy?

Najczęściej w Polsce uprawiane są: morwa biała i morwa czarna, a także ich odmiany. Na rynku dostępne są odmiany owocowe, o zwiększonej plenności oraz odmiany ozdobne, wyróżniające się atrakcyjnym wyglądem

Owocowe odmiany morwy:
Morwa ‘Mulle’ o owocach czarnych; dorasta do 3-4 m wysokości
Morwa czarna ‘Typ Kiefer’ o owocach czarnych, dorastająca do 4-5 m wysokości; niezwykle plenna
Morwa 'Illinois Everbearing' o owocach ciemnobordowych, do czarnych, w dużej części bezpestkowych. Dorasta do 8 m
Morwa biała ‘Bistro’ - jej owoce do dojrzeniu są ciemne, prawie czarne. Dorasta do 6-8 m
Morwa biała ‘Shin-Tso’ rodzi czarne owoce i dorasta do 5-8 m wysokości. Bardzo plenna
Morwa biała ‘Sicilia’ jest odmianą o wyjątkowo dużych owocach, które najczęściej są czarne. Dorasta do 5-8 m wysokości
Morwa biała ‘Pendula’ ma pokrój płaczący i wysokość maksymalną 2-3 m. Jej owoce po dojrzeniu są czarne
Morwa biała ‘Eldorado’ ma owoce w białym kolorze. Jej docelowa wysokość to 6-8 m
Morwa biała ‘Konstantynopol’ o białych owocach i maksymalnej wysokości 6-8 m

Ozdobne odmiany morwy:
Morwa biała ‘Marophylla’ o dużych, błyszczących liściach. Owocuje rzadko, ale jej owoce są wyjątkowo słodkie i smaczne, po dojrzeniu ciemnobordowe
Morwa szerokolistna ‘Spirata’ dorasta do 5 m i wyróżnia się oryginalnym kształtem pędów, które są fantazyjnie powyginane

Jakie zastosowanie ma morwa?

Morwa jest zarówno drzewem owocowym, jak i ozdobnym. Owoce morwy doskonale smakują i nadają się na przetwory, a także są wartościowym składnikiem diety. Zaobserwowano pozytywny wpływ spożywania owoców morwy na obniżanie poziomu glukozy we krwi. Morwę warto sadzić także dla ozdoby w ogrodach, parkach i na osiedlach. Liście morwy są niezbędne dla jedwabników, które produkują jedwab.
Liście morwy znajdują także zastosowanie w chińskiej medycynie ludowej.