Klon japoński - Acer japonicum

Klon japoński (Acer japonicum) pochodzi z Japonii i jest małym drzewkiem, rzadziej krzewem, Podobny do klonu palmowego i dość często jest z nim mylony. 
Zdarza się także, że nazwa klon japoński bywa używana nie tylko jako nazwa gatunku, ale także jako nazwa całej grupy gatunków klonów pochodzących z dalekiej Azji i obejmującej: klon japoński (Acer japonicum), klon palmowy (Acer palmatum), klon koreański (Acer pseudosieboldianum) i klon Shirasawy (Acer shirasawanum). Wszystkie te gatunki mają podobny typ wzrostu i zbliżoną dekoracyjność, a także porównywalne wymagania siedliskowe. Aczkolwiek klon japoński jest nieco bardziej odporny na niskie temperatury niż pozostałe gatunki. 

Jak wygląda klon japoński?

Klon japoński jest drzewkiem o dość zwartej koronie, dorastającym do 6-8 m wysokości. Rośnie powoli, docelową wysokość osiągając dopiero po wielu latach. W Polsce zwykle jest znacznie niższy. Liście klapowane, o okrągłym obrysie, ale z mocno wciętymi klapami. Młode liście zwykle zaczerwienione, zielenięjące latem, jesienią przebarwiające się spektakularnie na jaskrawą czerwień, pomarańcz i purpurę. Odmiany mogą się znacznie różnić od gatunku siłą wzrostu, osiąganymi rozmiarami oraz kształem i barwą liści. 

Jak kwitnie klon japoński?

Kwiaty klonu japońskiego rzadko są brane pod uwagę jako element ozdobny, ale warto i na nie zwrócić uwagę. Mają purpurowy kolor i są zebrane w zwisające kwiatostany, które - chociaż zwykle schowane między liśćmi - mają swój nieodparty urok. Owocami klonu japońskiego są niewielkie, czerwone, błyszczące skrzydlaki, także mające swoje walory dekoracyjne, ale niezbyt widoczne wśród liści. 

Jakie wymagania ma klon japoński?

Pochodzący spoza naszej strefy klimatycznej klon japoński może być z powodzeniem uprawiany w Polsce, ale należy mu zapewnić odpowiednie warunki:

• gleba - próchniczna, umiarkowanie zasobna, lekko kwaśna. Przepuszczalna, ale nie przesychająca nadmiernie. Klon japoński nie toleruje zarówno gleb suczych i piaszczystych, jak i nadmiernie wilgotnych i ciężkich
• nasłonecznienie - idealne dla klonów japońskich jest stanowisko półcieniste, na którym rośliny będą miały dostęp do słońca, ale nie będą narażone na wielogodzinne, wysuszające, upalne, letnie słońce. 
  Klony o bordowym kolorze liści lepiej wybarwiają się w pełnym słońcu, ale trzeba im wówczas zapewnić odpowiednią wilgotność gleby i powietrza
• stanowisko - klon japoński źle znosi suche powietrze, dlatego należy wybrać mu miejsce w pobliżu strumyka lub oczka wodnego. Stanowisko powinno być także osłonięte i zaciszne, chroniące drzewko przed zimowymi, mroźnymi przeciągami oraz dużymi, nagłymi spadkami temperatur
• zabezpieczenie na zimę - klon japoński w zwykłych warunkach jest wystarczająco mrozoodporny do uprawy w całej Polsce, mimo to w niektórych przypadkach powinien być zabezpieczany na zimę. Zabezpieczenie polega na usypaniu kopczyka z próchnicznej ziemi lub przefermentowanej kory, Kopczyk zabezpiecza płytki system korzeniowy klonu japońskiego oraz nasadę pnia. Część nadziemną można osłonić za pomocą białej agrotkaniny lub słomianych chochołów. 
  Zabezpieczenia wymagają młode drzewka, przez pierwsze 1-2 lata po posadzeniu. Wrażliwsze na mróz są także niektóre odmiany klonu japońskiego i ich uprawa może wymagać corocznych osłon. Osłanianie może być konieczne także na stanowiskach o niekorzystnym mikroklimacie, np. w górach lub w zastoiskach mrozowych.
• nawożenie - klon japoński należy do gatunków wrażliwych na nadmierne zasolenie gleby, więc jego nawożenie musi być ostrożne. Najlepiej jest stosować nawozy organiczne, np. w pełni przerobiony kompost. Sposobem na dostarczanie do gleby składników pokarmowych oraz substancji organicznej jest także regularne ściółkowanie gleby warstwą przefermentowanej kory. Ściółki organiczne dodatkowo zmniejszają wahania temperatury i wilgotności gleby, co poprawia warunki wzrostu klonu japońskiego. 
  Nawożenie mineralne klonów japońskich należy ograniczyć do minimum i stosować tylko w sytuacji, gdy nie ma możliwości stosowania nawozów organicznych. Nawozy mineralne można zastosować 1-2 razy w sezonie, w kwietniu i ewentualnie w czerwcu w dawce odpowiadającej ok. połowie dawki zalecanej dla większości roślin ozdobnych. 

Kiedy sadzić klony japońskie?

Klony japońskie, które w szkółce rosły w pojemnikach, niemal “bezstresowo” przechodzą wysadzanie do gruntu, więc można to robić w dowolnym terminie od wczesnej wiosny do późnej jesieni. Należy tylko zachować następujące zasady sadzenia:

• drzewka sadzone jesienią należy starannie zabezpieczyć na zimę. Dopóki nie przekorzenią się dobrze w glebie, mają trochę niższą mrozoodporność
• egzemplarze sadzone późną wiosną i latem będą wymagać regularnego podlewania przez co najmniej kilka tygodni. System korzeniowy świeżo posadzonych roślin nie jest jeszcze wystarczająco rozbudowany, by korzystać z zapasów wody w większej pojemności gleby, dlatego należy ją dostarczać w bezpośrednie sąsiedztwo bryły korzeniowej
• nie wolno sadzić roślin do świeżo nawożonej gleby, a także nie należy nawozić niedawno posadzonych roślin. Nadmiar soli mineralnych w glebie utrudnia pobieranie wody przez korzenie roślin i może prowadzić do więdnięcia liści. 
   

Jak przycinać klony japońskie?

Klony japońskie niezbyt dobrze tolerują przycinanie. Dlatego powinno się ono ograniczyć do wiosennego cięcia sanitarnego, polegającego na usunięciu pędów suchych lub uszkodzonych oraz na obcięciu przemarzniętych końcówek pędów. Cięcie należy wykonać jak najwcześniej, najlepiej w lutym, ponieważ cięte później klony mocno “płaczą”. Po połowie marca można już usuwać jedynie martwe odcinki pędów, bez uszkadzania żywej tkanki. 

Jeśli istnieje konieczność przeprowadzenia mocniejszego cięcia klonów japońskich, które nadmiernie się rozrastają lub z jakiego powodu mają pokrój inny od pożądanego, najlepiej jest to zrobić pod koniec lata, na początku września. 

Zastosowanie klonów japońskich

Klony japońskie, podobnie jak bardziej znane klony palmowe oraz klony Shirasawy, są niezastąpione w ogrodach w stylu japońskim. Mają malowniczy pokrój, przepiękny kształt liści i niepowtarzalne kolory, które dodatkowo mogą się zmieniać w ciągu sezonu, osiągając apogeum intensywności jesienią, przed opadaniem liści. 
Klon japoński bardzo dobrze prezentuje się jako samotnik, w pełni ukazując swój pokrój i całą paletę barw. Bywa także sadzony w kompozycjach, jako barwny, ożywiający akcent. Niezawodnie wygląda także kolekcja różnych odmian klonów japońskich, uzupełnionych dodatkowo klonami palmowymi oraz Shirasawy. 
Klon japoński jest także bardzo wartościowym, chociaż nie najłatwiejszym w utrzymaniu surowcem do formowania tradycyjnych japońskich drzewek bonsai. 

Popularne odmiany klonów japońskich:

Klon japoński ‘Aconitifolium’ - rosnąca powoli odmiana o dużych, głęboko powcinanych liściach. Dorasta do 2 m. Liście zielone w sezonie, jesienią przebarwiają się spektakularnie
Klon japoński ‘Otaki’ - charakteryzuje się liśćmi o okrągłym kształcie i dużej liczbie klap
Klon japoński ‘Green Cascade’ - ma liście o blaszce mocno zredukowanej do wąskich pasków wzdłuż nerwów (w typie dissectum) i szeroki, rozłożysty, częściowo przewisający pokrój.

Inne klony ozdobne pochodzące z Japonii:

Klon Sirasawy ‘Jordan’ - klon dorastający do 4 m wysokości (po wielu latach), o liściach okrągłych, klapowanych, żółtych, w odcieniach zmieniających się w czasie sezonu wegetacyjnego
Klon Shirasawy ‘Autumn Moon’ - klon o bardzo oryginalnym zabarwieniu liści, które są seledynowe z pomarańczowym brzegiem
Klon palmowy ‘Tamukeyama’ o wąskich liściach, czerwonych przez cały sezon
Klon palmowy ‘Seiryu’ o małych, postrzępionych, koronkowych liściach. Rośnie powoli, po bardzo wielu latach może dorosnąć do 2,5 m. 
Klon palmowy ‘Katsura’ - odmiana o żółtopomarańczowych liściach
Klon palmowy ‘Skeeter’s Broom’ - odmiana o wąskim, wzniesionym pokroju
Klon palmowy ‘Pink Passion’ wyróżnia się różowym kolorem liści