Jaśmin (Jasminum)

Jaśmin bywa mylony z podobnie nazywającym się jaśminowcem i obydwa te rodzaje mają jedną, wspólną cechę - ich kwiaty przepięknie, słodko i odurzająco pachną. Ale to jedyne podobieństwo. Jaśmin (Jasminum) i jaśminowiec (Philadelphus) należą do różnych rodzin, różnią się pokrojem i typem wzrostu. Zupełnie inny kształt mają także ich kwiaty. I co prawda większość znanych na świecie jaśminów kwitnie na biało, podobnie jak jaśminowce, to uprawiany w Polsce jaśmin nagokwiatowy odróżnia się nawet tą cechą, ponieważ jego kwiaty są żółte. 
Jaśminy pochodzą z ciepłych rejonów Afryki, Azji i Australii, ale niektóre z nich rosną także w strefie klimatu umiarkowanego.

Jak wygląda jaśmin?

Jaśminy to krzewy lub pnącza. Cechą charakterystyczną jest zielony kolor pędów jednorocznych, a często także starszych. Pędy cienkie i wiotkie, u krzewów przewieszające się. 
Jaśmin jest uznawany za pnącze, ale nie ma organów czepnych i nie przytwierdza się samodzielnie do podpór.

Jak kwitnie jaśmin?

Kwiaty jaśminu mają kształt rurkowaty, zakończony przez szeroko rozchylające się płatki. Zależnie od gatunku, kwiaty jaśminu mogą mieć kolor biały (najczęściej), żółty lub różowy. Wyrastają pojedynczo lub w niewielkich skupieniach z kątów liści. 
Termin kwitnienia jaśminu też jest różny u poszczególnych gatunków. Większość kwitnie latem, ale np. jaśmin nagokwiatowy zakwita zimą lub na przedwiośniu. 
Pojedynczy kwiat jaśminu nie jest bardzo okazały, raczej skromny i subtelny, ale ze względu na ich bardzo dużą ilość, a przede wszystkim - niesamowity zapach - jaśminy są zaliczane do gatunków o wyjątkowo wartościowym kwitnieniu. 

Jakie wymagania ma jaśmin?

Ze względu na niską mrozoodporność, większość jaśminów nie nadaje się do uprawy w gruncie na terenie Polski. Niektóre z nich, np. jaśmin kwiecisty (Jasminum polyanthum) lub jaśmin lekarski (Jasminum officinale) są uprawiane u nas jako kwiaty doniczkowe, zdobiące parapety i kwietniki domów i mieszkań. 
Jaśmin wymaga podłoża żyznego i przepuszczalnego, wilgotnego i nie przesychającego nadmiernie, ale nie podmokłego. 

Jakie stanowisko dla jaśminu?

Jaśmin lubi stanowisko słoneczne, najlepiej rośnie i najobficiej kwitnie w pełnym słońcu. Równocześnie jednak stanowisko dla jaśminu powinno być osłonięte od wiatru, zwłaszcza od mroźnych, wysuszających wiatrów zimowych. 

Czy jaśmin potrzebuje podpór?

Gatunki jaśminu, które są pnączami, wymagają mocnych i solidnych podpór lub stelaży, o które mogą się opierać. Dobrymi podporami są kraty, płoty czy pergole, ponieważ jednak jaśmin nie ma wąsów czepnych ani przylg, musi być do nich przywiązywany. 

Jak przycinać jaśmin?

Jaśmin należy przycinać corocznie. Dzięki regularnemu i starannemu przycinaniu, jaśmin krzewi się i zagęszcza, a w konsekwencji zachowuje estetyczny, zwarty pokrój i bardzo obficie kwitnie. Cięcie jaśminu należy wykonywać późną wiosną lub latem, po zakończeniu kwitnienia. Przycinanie polega na usunięciu pędów słabych i uszkodzonych oraz znacznym skróceniu pozostałych, mocnych i zdrowych gałązek. 

Nawożenie jaśminu

Jaśminy uprawiane jako kwiaty doniczkowe należy zasilać regularnie, od końca lutego aż do sierpnia, niewielkimi dawkami nawozu wieloskładnikowego, zawierającego wszystkie niezbędne makro- i mikroelementy. Można wybrać nawóz przeznaczony do roślin kwitnących. Dobrym pomysłem będzie także zastosowanie nawozu wolno działającego, który dawkuje się tylko jeden raz w sezonie, na początku wiosny. 
Jaśmin w gruncie także wymaga regularnego nawożenia, zwłaszcza jeśli bujnie rośnie i jest systematycznie przycinany. Do nawożenia jaśminu dobrze nadają się mineralne nawozy wieloskładnikowe stosowane w 2-3 dawkach od marca do lipca. Bardzo wartościowe są także nawozy organiczne, np. kompost, przefermentowany obornik lub humus, które nie tylko dostarczają składników pokarmowych, ale także dostarczają próchnicy. Próchnica w znaczącym stopniu poprawia właściwości gleby i jej urodzajność. 

Jak podlewać jaśmin?

Jaśmin rosnący w gruncie może wymagać podlewania, jeśli podłoże za mocno przesycha. Częstotliwość podlewania zależy od temperatury i wilgotności powietrza oraz rodzaju gleby. Gleby luźne, piaszczyste wysychają szybciej i częściej należy uzupełniać wodę. 
Dobrą praktyką jest uzależnienie podlewania od rzeczywistej wilgotności ziemi. Jeśli wierzchnie 1-2 cm ziemi są już suche, jaśmin należy niezwłocznie podlać. Jeśli natomiast gleba jest wilgotna do samej powierzchni, należy się wstrzymać z podlewaniem. 
Należy unikać podlewania jaśminu po liściach w czasie słonecznego dnia. Jeśli to możliwe, najlepiej jest ograniczyć podlewanie do poranków i wieczorów. Należy jednak pamiętać, że przesuszenie prowadzące do więdnięcia jest dla jaśminu groźniejsze niż ewentualne oparzenia słoneczne i w takiej sytuacji bezwzględnie należy roślinę pilnie podlać, starając się dostarczyć wodę bezpośrednio do ziemi i jak najmniej mocząc liście. 

Kiedy sadzić jaśmin?

Sadzonki jaśminu, które zostały zakupione w pojemnikach, można sadzić do gruntu niezależnie od pory roku. Nie należy tego robić tylko wtedy, gdy ziemia jest zamarznięta. 

Jakie jest zastosowanie jaśminu?

• Uprawiany w Polsce w gruncie jaśmin nagokwiatowy jest wartościowym i bardzo dekoracyjnym krzewem ozdobnym. Przez odpowiednie cięcie można nadać mu formę rozłożystego krzewu, który świetnie sprawdzi się na rabatach czy w ogrodach skalnych. Można go także poprowadzić jak pnącze, przywiązując jego długie, wiotkie pędy do płotu lub kraty przymocowanej do ściany. Pięknie będzie się także układał na murkach i dużych kamieniach, po których jego pędy będą malowniczo zwisać. 
• Upojnie pachnące kwiaty jaśminu są źródłem olejku jaśminowego, który jest wykorzystywany w produkcji kosmetyków i perfum.
• Kwiaty jaśminu są w Chinach tradycyjnie używane do aromatyzowania herbat. Sposób wytwarzania tradycyjnych herbat jaśminowych obejmuje specjalne procedury i rytuały, które pozwalają uzyskać intensywny aromat, a równocześnie łagodny smak. Jaśminowe herbaty powstają na bazie herbaty czarnej, zielonej i białej. Na rynku dostępna jest także tzw. herbata z kwiatów jaśminu czyli napar z samego jaśminu, nie zawierający liści herbaty. Wyróżnia się delikatnością i brakiem kofeiny.
• Jaśmin ma właściwości zdrowotne. Aromat jaśminowy działa uspokajająco i jest używany w aromaterapii. Spożywanie herbat jaśminowych jest uważane za jedną z przyczyn długowieczności Japończyków.
• Jaśmin jest chętnie wybierany na kwiat narodowy w krajach azjatyckich. Jaśminem jako swoim kwiatem narodowym szczycą się: Indonezja, Pakistan, Filipiny i Tunezja. 

Gatunki jaśminu:

Jaśmin nagokwiatowy (Jasminum nudiflorum) - uprawiany w Polsce w gruncie, kwitnie ZIMĄ! Kwiaty żółte. Krzew lub pnącze.
Jaśmin krzewiasty (Jasminum fruticans) - w cieplejszych rejonach Polski może być uprawiany w gruncie. Krzew do 1 m wysokości, o pomarańczowożółtych kwiatach
Jaśmin lekarski (Jasminum officinale) - kwitnący na biało i bardzo intensywnie pachnący. To głównie kwiaty tego gatunku są stosowane w kosmetykach, perfumach i herbatach
Jaśmin wielkolistny (Jasminum sambac) - ma zastosowanie podobne jak jaśmin lekarski
Jaśmin kwiecisty (Jasminum polyanthum) w Polsce często uprawiany jako roślina doniczkowa